Author: Eric dos Santos

Málstofu um ábyrga ferðamennsku á strandsvæðum á norðurslóðum var haldinn á vegum ReSea á ráðstefnunni Þjóðarspegillinn 2018 þann 26. október. ReSea, eða Responsible Tourism in Arctic Seascapes, er þverfaglegt tengslanet sem myndaðist í júni 2016 þegar saman komu aðilar frá Selasetri Íslands, Háskólanum á Hólum, Rannsóknamiðstöð Ferðamála, Hafrannsóknastofnun, og Norges Arktiske Universitet (UiT). Síðan þá hefur tengslanetið stækkað og er nú orðið að 20 sérfræðingum frá 11 stofnunum í 5 löndum. Markmið tengslanetsins er að vinna þverfaglegar rannsóknir byggðar á þekkingu frá mörgum sviðum. Resea rannsóknir hafa sem leiðarljós spurninguna „hvernig getur ferðamennska á strandsvæðum á norðurslóðum farið fram með ábyrgum hætti?“ (“How can tourism be performed responsibly in Arctic seascapes?”). Langtímaáætlun tengslanetsins er að auðvelda samvinnu alþjóðlegra sérfræðinga og hagsmunaaðila til að sinna þörfinni á sjálfbærri þróun ferðamennsku og ábyrgu verklag í ferðamennsku í sjávarplássum og strandsvæðum á norðurslóðum. Á málstofunni ræddu sérfræðinga rannsóknir sínar á skilningi hugtaksins sjálfbær ferðamennska og ábyrgir stjórnunnarhætti á strandsvæðum á norðurslóðum. Þeirra vinna sýnir mikilvægi samvinnu ýmissa hagsmunaaðila og sérfræðinga í samfélagsfræði og náttúruvísindum sem nota þverfaglegar rannsóknir og þekkingu frá mörgum sviðum.

Þjóðarspegillinn 2018 Session Agenda:
Responsible Tourism in Arctic Seascapes (ReSea)

12:00-12:05—Jessica Faustini Aquino (Chair)

Discussion of the ReSea Network and an Introduction to Today’s Session

12:05-12:30—Auður H. Ingólfsdóttir (Chair)

Whale watching and sustainable development

Auður is a researcher at the Icelandic Tourism Research Centre (ITRC). Her research interests are in the field of sustainable tourism and include topics such as climate change and tourism, nature-based tourism, and CSR within the tourist sector.

12:30-12:55—Þórný Barðadóttir

Cruise ship visits to coastal communities

Þórný is a researcher at the Icelandic Tourism Research Centre (ITRC). Her research interests are in regional tourism development where recent research projects have taken focus in on-land service of cruise ships and the regional tourism linked to passenger visits.

12:55-13:20—Jessica Faustini Aquino, Georgette Leah Burns & Sandra Magdalena Granquist

Developing a framework for responsible wildlife tourism

Jessica holds a joint position as the Head of Tourism Research at the Icelandic Seal Center and Assistant Professor at Hólar University College in the Department of Rural Tourism. Her research interests are in tourism experience from the perspective of residents and tourists; volunteer tourism; sustainable tourism and responsible tourism practices; and the potential contribution that tourism has on community development and responsible management of natural areas.

13:20-13:45—Sandra M. Granquist and Jessica Faustini Aquino

Effects of seal watching activities on harbour seal behaviour: The importance of interdisciplinary management approaches

Sandra holds a joint position as the Head of Seal Research at the Icelandic Seal Center and Specialist at The Marine and Freshwater Research Institute in the Pelagic division. Sandra’s research interests range from animal population biology to responsible wildlife tourism, including: Monitoring of Icelandic seal populations and management advice; Studies on animal behaviour; Anthropogenic interactions with marine mammals, such as effects of tourism on marine mammal ecology; Transferring of scientific knowledge to society.

13:45-14:00—Final discussions with all of the presenters

Síðastliðið sumar fóru fram talningar á  landsel við  Ísland þar sem flogið var með  allri strandlengju landsins og selir taldir. Flugtalningarnar eru gerðar til að meta fjölda landsela og fylgjast með þróun stofnstærðar.  Sambærilegar talningar á landsel hófust árið 1980 og var stofnstærðin þá metin um 33.000 dýr. Niðurstöður talningarinnar síðasta sumar gefa til kynna að fjöldi landsela við Íslandsstrendur sé um 7.700 dýr og er það minnkun frá síðustu talningu sem fram fór árið 2011 þegar fjöldinn var metinn 11-12.000 dýr.

Árið 2014 voru landselir taldir í stærstu landselslátrum landsins og komu þar fram vísbendingar um umtalsverða fækkun og niðurstöðurnar frá sl. sumri staðfesta að töluverð fækkun hefur átt sér stað í landselsstofninum á undanförnum árum og hefur stofn landsels minnkað um þriðjung frá árinu 2011. Núverandi stofnstærð er tæplega 80% minni en þegar stofnin var fyrst metin 1980. Samkvæmt viðmiðum stjórnvalda um stofnstærð landsela á Íslandi skal stofninn ekki fara niður fyrir 12.000 einstaklinga, en fari svo telja stjórnvöld nauðsynlegt að grípa til aðgerða. Stofninn er nú metinn vera tæplega 40% minni en viðmið stjórnvalda gefa til kynna.

Mesta fækkunin í stofninum átti sér stað á milli 1980 og 1990 þegar selir voru veiddir í mun meiri mæli en nú. Selveiði á sér ennþá stað og mögulegt er að fækkunin geti að hluta til skýrst af þeim en meðafli sela í fiskveiðum gæti einnig verið skýribreyta. Aðrir þættir s.s. hlýnun sjávar og breytingar í magni og útbreiðslu fæðu selanna gætu einnig haft áhrif.  Þrátt fyrir vísbendingar um mikla fækkun er mikilvægt að hafa í huga að náttúrulegar sveiflur í stofnum villtra dýra eiga sér oft stað og frekari rannsóknir eru nauðsynlegar til að hægt sé að segja fyrir um ástæður fækkunarinnar með einhverri vissu.

Nálgast má skýrsluna hér: hafogvatn2017-009